De Parel, de Popster en de Paria

Afgelopen vrijdag zat ik in een trein die me van een intensieve week veldwerk in ongeveer 6 uur terugbracht naar Tirupur. Met als uitvalsbasis de kleine stad Sirkali, bezocht ik negen dorpjes om jonge vrouwen en meiden te interviewen, die voorheen in de kledingindustriegebieden rondom Tirupur werkten. Ik werd geholpen door een partnerorganisatie van SAVE met de naam ARPNA. Ik ben er veel wijzer, blij en stil van geworden. Hieronder drie verhalen uit de grote hoeveelheid ervaringen van afgelopen week: de parel, de popster en de paria.

- DE PAREL-
Een jonge vrouw die alleen in een Indiase trein zit is een gek gezicht. Op een enkele moderne Indiase studente na, maken vrouwen lange reizen samen met hun man, soms samen met andere vrouwen en in veel gevallen blijven ze thuis. Een buitenlandse zoals ik, ongetrouwd, onbeschermd en zonder ouders, man of vriendinnen roept vele nieuwsgierige en/of afkeurende blikken op. Waarom laat haar vader of broer of man haar alleen reizen? In mijn geval is voor dit probleem een oplossing gevonden, die zowel heerlijk als beklemmend is.

Vanaf het treinstation waar ik aan kwam vorige week vrijdag is het nog zo'n 35 kilometer naar Sirkali. Elavarasan, een man die met zijn beperkte Engels en enorme inzet de rol van vertaler op zich nam deze week, kwam me ophalen op zijn motor. Met mijn haren in de wind, een brede lach op mijn gezicht en zand in mijn ogen leerde ik het landschap kennen: Uitgestrekte droge akkers, rommelige vieze straten, huizen die volledig van kokosnotenblad gebouwd zijn, koeien die gewassen worden in een waterpoel, ingedutte kokosnotenverkopers langs de weg, vele motors en toeterende bussen passeerden ons. Aangekomen in Sirkali had ik nog net tijd om even op te frissen, voordat ik al werd opgepikt om het eerste dorpje te bezoeken.

Als een parel werd ik behandeld en begeleid: de staf van de organisatie was helemaal in dienst gesteld van project Tamara en het onderzoek voor SAVE. Van dorpje naar dorpje werd ik gebracht: langs drukke straten werd mijn hand vastgehouden door Pramila, een van de veldwerkers ('This very dangerous road, Ma'am!), nieuwsgierige mensen werden op afstand gehouden. we stapten samen de bus in, de vertaler kwam achter ons aan op zijn motor, er werd uitgelegd wat ik kwam doen, de mensen die ik wilde interviewen werden geroepen, een mat werd op de grond gelegd in een hutje in het dorp, ik kreeg een flesje zoet sap aangeboden en daar zat ik dan: In de middle of nowhere op een mat terwijl een vertaler, een veldwerker, drie meisjes om te interviewen, kinderen, vaders, moeders, buurvrouwen, buurjongens, een opa en een kip me allemaal verwachtingsvol aankeken...

Dan begon het interview: een behoorlijke uitdaging aangezien Elavarasan mijn Engels vaak niet begreep of ik zijn uitleg totaal niet snapte. De meiden die ik interviewde waren tussen de 13 en 25 jaar oud en hadden allemaal gewerkt in een kledingfabriek in de textielregio van Tamil Nadu. Vrolijk vertelden ze me hun verhalen over de gezelligheid in de fabriekshostels, 12-urige werkdagen, extra overuren maken als andere werknemers niet kwamen opdagen, hun familie, het saaie dorpsleven en nog veel meer. Na afloop werd ik weer aan de hand genomen in de bus en naar mijn hotelkamer gebracht 'Don't forget to lock the door for your safety ma'am!'. Deze parel was weer veilig opgeborgen.

- DE POPSTER-
De vrouw van ElavaRasan, Dewi, kwam zondagmiddag met hem mee om mij te ontmoeten. Ze vroeg me na afloop van de interviews of ik geen interesse had om een seminar te geven op de school waar zij docent Engels was. Het leek me wel grappig, dus de volgende middag om 14.00 uur kwam ik aan op een overheidsschool voor meisjes tussen de 14 en 19 jaar. Ik werd naar de schooldirecteur gebracht en in een heel grappig accentje Engels hadden we een gesprekje over wie ik was.

Een half uur later liepen we de aula binnen, waar ik zo'n 60 leerlingen verwachtte te zien. Tot mijn verbazing was het helemaal vol en volgden de ogen van ongeveer 20 rijen leerlingen elke stap die ik zette. De directeur introduceerde me vol lof over allerlei dingen die ik heel gewoon vind: 'Ze heeft een bijbaan! Ze heeft Engels als tweede taal geleerd! Ze is niet bang om naar India te komen!' (Dat laatste was natuurlijk niet helemaal waar ;-) ). Ik voelde me een ware popster: het gevoel dat alles wat ik zou zeggen, zonder twijfel aangenomen zou worden. Terwijl ik begon en mijn eerste woorden uit ging spreken werd het muisstil...

Toen vertelde ik over het nut van Engels, formele en informele communicatie en lichaamstaal in Nederland: Ik vroeg de docent naast me of ze wilde helpen een vrolijk schudde ik haar de hand en gaf haar drie kussen op de wang. De leerlingen begonnen massaal te fluisteren en giechelen. Wat bleek: kussen en elkaar zo aanraken is in India totaal verboden! Ik moest er nogal van lachen, ik had zojuist het totaal verkeerde voorbeeld gegeven en ik kwam er nog mee weg ook, haha!
Ik vertelde nog veel meer over Nederland: over eten met vork en mes, over kaas en tulpen, het schoolsysteem, voor- en achternamen, de manieren waarop we Engels leren, over het ontbreken van uithuwelijking en dat we verliefd kunnen worden op wie we willen, dat ik nog niet getrouwd was en mijn broers en zussen ook nog niet. Die laatste drie dingen werden ook gevolgd door druk geroezemoes in de zaal. Het is hier nogal anders: Iedereen moet hier trouwen binnen zijn eigen kaste, dus vaak is het huwelijk een zakelijke overeenkomst, waarbij de bruidsschat die door de familie van de vrouw betaald wordt erg belangrijk is en het meisje en de jongen elkaar niet zien tot de dag van de bruiloft!

Nadat ik mijn laatste woorden had uitgesproken en er zelfs een tweede en derde en vierde lofzang over me was uitgesproken, stapte ik van het podium af waar veel leerlingen me wilde voordoen dat ze geleerd hadden hoe een Nederlandse begroeting gaat. Ik liep al handenschuddend de school uit en stapte samen met Dewi en een bijzondere ervaring rijker, een riksja in om naar mijn hotelkamer te gaan. De chagrijnige hoteleigenaar begroette me gelukkig helemaal niet. Zo landde ik weer met mijn beide voeten op de grond.

- DE PARIA-
De regio waar ik op veldwerk was is één van de armste regio's van Tamil Nadu. Er zijn steden, huizen, hutjes en winkels, maar ik heb bijna geen fabriek of industrie gezien. De traditionele boerengemeenschappen kennen sterke sociale controle en een letterlijke scheiding van mensen uit verschillende kasten. Zestig procent van de bevolking hier is Dalit, of ook wel kasteloze. Zij worden ook wel paria's genoemd. Dalits wonen in aparte delen van het dorp en hebben over het algemeen geen land in eigendom. Ze werken daarom voor dagloon op het land van landeigenaren uit hogere kasten. Als het regent is er wel wat werk in de landbouw, zo'n 6 maanden per jaar. Als de droge tijd begint (maart tot en met mei) is er bijna geen werk.

Uit de Dalit buurten van dorpjes in regio's zoals deze worden daarom juist in de komende droge maanden ongetrouwde meisjes gezocht die kunnen werken in de kledingfabrieken in de rijkere regio's van Tamil Nadu. Ouders sturen hun jonge meiden van 15 tot 18 jaar oud naar de fabrieken om bij te dragen aan het familie-inkomen. De meiden zijn niet veel luxe gewend; in de dorpjes zijn lemen huizen, primitief sanitair (het bos) en simpel eten. Voor hen is deze spannende trip naar de stad dus vaak een uitweg uit het saaie leven in het dorp: andere jonge en interessante collega's, televisie in het hostel, gevarieerder eten dan thuis en er is een toilet! Jippie!

Toch is het zeker niet alleen maar interessant en lollig. Het is heet in de fabrieken, de vermoeidheid slaat bij veel meiden toe door de lange werkdagen, er is vaak geen verzekering of contract en sommige meiden hebben te maken met schreeuwende leidinggevenden en ziekte. Het geld wordt meestal direct aan de ouders gegeven en zelf zien ze er niet veel van terug. Tegelijkertijd beseffen ze zich vaak niet eens dat een dag van 12 uur werken (met 1 uur pauze), voor 6 of 7 dagen per week helemaal niet volgens de regels is.

Ik stel mezelf voor hoe ik als 15-jarige dacht: Ik had destijds mijn eerste baantje bij de HEMA, had toen ook nog geen idee dat €2,43 per uur een aardig laag loon was, ik checkte mijn loonstrookje mondjesmaat en werkte maximaal een halve dag gewoon lekker door, al baalde ik wel een beetje als ik een half uur onbetaald door moest werken om alles op de afdeling schoon te krijgen...

Praten met deze meiden gaf me een dubbel gevoel. Zelf lijken ze niet door te hebben dat ze worden uitgebuit, maar hun werkomstandigheden zijn slecht en hun salaris is niet hoog genoeg! Sommige meiden komen snel weer terug van de fabrieken door ziekte of tegenvallend salaris, anderen houden het drie jaar uit en krijgen op het eind een bonus, waar ze hun bruidsschat van zouden kunnen betalen. Bij terugkomst gaan velen weer terug in hun oude dorpspatronen en kunnen ze als ze geluk hebben trouwen met een aardige man..

Zoals jullie kunnen begrijpen maak ik hier intensieve tijden mee.
Wat een contrast hè? Veel liefs aan het zonnige Nederland.
Tamara